محمد قاضی

محمد قاضی، فرزند میرزا عبدالخالق قاضی در 12 مرداد 1292 در شهر مهاباد به دنیا آمد. وی در کتاب سرگذشت خود به نام خاطرات یک مترجم می‌نویسد:

«پدر من ابتدا یک فرزند به نام محمد داشت که فوت کرد، سپس یک دختر داشت، آن هم فوت کرد، خداوند پسر دیگری به پدر و مادرم داد و به دلیل اینکه پدرم به نام محمد علاقه داشت نام این کودک را نیز محمد گذاشت.»

تولد و خانواده: محمد قاضی در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگی در مهاباد متولد شد. پدرش، میرزا عبدالخالق قاضی، امام جمعه مهاباد بود و این محیط، تأثیر قابل توجهی بر شکل‌گیری شخصیت و گرایش‌های فکری وی گذاشت.
علاقه به زبان و ادبیات: از همان دوران کودکی، قاضی به ادبیات و زبان علاقه‌مند بود. آغاز یادگیری زبان فرانسه نزد ادیب کرد، گیو مکریانی، گام مهمی در این مسیر بود.
تحصیلات و ورود به دنیای کار: تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق و فعالیت‌های حرفه‌ای در وزارت دارایی، نشان از علاقه‌مندی قاضی به حوزه‌های مختلف دانش دارد. با این حال، علاقه اصلی وی همیشه به ادبیات و ترجمه بود.
آغاز ترجمه و اولین چالش‌ها: قاضی در دهه 1320 با ترجمه اثر کوچکی از ویکتور هوگو، نخستین گام را در مسیر ترجمه برداشت. با وجود علاقه و تلاش، پیدا کردن ناشر برای آثار ترجمه شده، چالش بزرگی برای وی بود.
موفقیت با ترجمه جزیره پنگوین‌ها: ترجمه این اثر، نقطه عطفی در کارنامه ترجمه قاضی بود. شیوایی و روانی ترجمه، همراه با موضوع متفاوت کتاب، باعث شد تا آناتول فرانس از نویسندگان ناشناخته به نویسندگانی محبوب در ایران تبدیل شود.
ترجمه شازده کوچولو و دن کیشوت: ترجمه این دو اثر کلاسیک، نام قاضی را به عنوان یکی از برجسته‌ترین مترجمان ایران تثبیت کرد. دریافت جایزه بهترین ترجمه سال برای ترجمه کامل دن کیشوت، گواهی بر کیفیت بالای ترجمه‌های وی بود.
ویژگی‌های ترجمه‌های محمد قاضی
- شیوایی و روانی: یکی از بارزترین ویژگی‌های ترجمه‌های قاضی، شیوایی و روانی زبان فارسی است. او با انتخاب کلمات و عبارات مناسب، توانسته بود روح اصلی متن اصلی را به فارسی منتقل کند.
- وفاداری به متن اصلی: در عین حال که به شیوایی زبان فارسی توجه داشت، قاضی به متن اصلی نیز وفادار بود و سعی می‌کرد معنای دقیق و ظرافت‌های ادبی متن را حفظ کند.
- انتخاب آثار ارزشمند: قاضی در انتخاب آثار برای ترجمه، دقت زیادی داشت و همواره به دنبال آثار ارزشمند و ماندگار بود.