هابیل و چند داستان دیگر

کتاب هابیل و چند داستان دیگر
بشر معمای بغرنجی است. ملغمه ای از تضادها. راوی داستان انسان بنا به احساسات و اندیشه های فردی، دریچه ای به حقیقت آدمی گشوده است. در این میان، ادبیات داستانی پر است از این روایات، از شور و شوق آدمی به زندگی تا مدرنیته متعفن. روایاتی از عشق و تنفر، بیم و امید، پیروزی و شکست. اما نفوذ به عمق سرشت انسان، درک حقیقی احساس بشری، حلاجی اندرونه های تاریک ترین زوایا و خفایا و سیروسلوک در اعماق شرارت انسانی را به ندرت می توان در ادبیات فلسفی یافت. عریان ساختن روح آدمی در روایت انسانی از داستان یک زندگی، جسارت و ریزبینی بی نظیری می خواهد.

این کتاب با داستانی از تضادهای درونی فردی به اسم خوآکین (تمثیلی از قابیل) و حسادت پایان ناپذیرش به هابیل آغاز می شود. سرآغاز رک گویی در این داستان مواجهۀ ما با این جمله است: «زندگی من مالیخولیای طولانی بوده است با این همه این زندگی را حاضر نیستم با زندگی دیگری عوض کنم. هیچکس به اندازه ی من کینه نورزیده است زیرا من بیشتر از هر کسی نابرابری حیرت انگیز مواهب انسانی را حس کرده ام.»

در واقع داستان هابیل تحلیل روانشناختی از حسادتی مهارناپذیراست که حتی در بعضی از موارد خواننده قادر به قضاوت نیست که کدامیک را می تواند موفق و یا حسود بنامد. چکیده این داستان را در جملهای از زبان خواکین می توان یافت «خدایا گفته ای که همنوعم را دوست بدارم ولی نمی توانم دوستش داشته باشم زیرا خود را دوست نمی دارم. نمی دانم چگونه خودم را دوست داشته باشم. نمی توانم خودم را دوست بدارم.» داستان زمانی به اوج خودش می رسد که خوآکین بی پروا روایت زندگی خودش را به همراه تمام حسادت های ویرانگری که در رابطه با هابیل تجربه کرده، برای دخترش در دفترخاطراتش به یادگار می گذارد.

پشت جلد کتاب آمده است:

نویسنده این داستان ها، میگل د اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگترین حکیم و متفکر اسپانیا در عصر جدید است. او از فیلسوفان / متکلمان اگزیستانسیالیست دیندار است؛ و سده ها می گذرد که در جهان مسیحیت کاتولیک، متفکری به عظمت و نویسنده ای به بلاغت او ظهور نکرده است. بزرگترین اثر از میان پنجاه و چند اثرش درد جاودانگی / سرشت سوگناک زندگی نام دارد (ترجمه همین مترجم، نشر همین ناشر، چاپ نهم ۱۳۹۱). او در جنب آثار فلسفی و کلامی اش، شعر و نمایشنامه و داستان هم دارد. داستان هایش غالبأ کوتاه و روانشناختی و بسیار اثرگذار است. پنج داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است. سه داستان در این کتاب، به اضافه خاله تولا، و مه. این سه داستان عبارتند از ۱. هابيل، ۲. مرد مردستان، ۳. قديس مانوئل نیکو کار شهید. هابیل تحلیل روانشناختی حسادتی مهارناپذیر است که خواکین (نویسنده ناموفق و هم نقش با قابیل)، به هابیل (نقاش موفق، هم نقش با هابیل کتاب مقدس) می ورزد. مرد مردستان حکایت عشق جانوری و غیرت و تهمت غیرعادی مردی خودخواه و نافرهیخته به همسرش است که سرانجام هر دو را از پای در می آورد. 
قدیس مانوئل داستان وسواس کشیشی است که بسیاری از مردم قلمرو روحانی و کلیسایی اش به هدایت او ایمان می آورند، و او را مظهر عشق و ایمان به خداوند می دانند. اما او نوری از ایمان در دل خود نمی یابد. اونامونو ایمان را نه عزم و جزم یکباره، بلکه روندی مادام العمر، و امید و اراده معطوف به ایمان می داند.