ادبیات رنج (کند و کاوی در کتاب ایوب)

پشت جلد کتاب آمده است:

کتاب ایوب، هجدهمین کتاب از عمرشد قدیم است که در کنار کتاب هایی چون مزامیر، امثال جامعه در شمار «ادبیات حکمت» قرار می گیرد. تاریخ تأليف آن به درستی معلوم نیست. أراد بسیار متفاوتی وجود دارد که قدمت آن را از قرن ۷ تا ۲ ق.م. تخمین می زند. آن را یکی از شاهکارهای ادبی جهان دانسته اند که از دریچهی ایتلانات ایوب به یکی از مهم ترین چالش های فکری یعنی مسئله ی رنج آدمی و معنای زندگی می پردازد. ویکتور هوگو درباره ی آن می گوید: «فردا، اگر قرار باشد كل آثار ادبی نابود سود و من اجازه دانسته باشم فقط یکی را بردارم و نجات دهم، آن کتاب ایوب خواهد بود.» و الفرد لرد تنیسون، أديبا بزرگ انگلیسی (۱۸۹۲-۱۸۰۹ م)، آن را بزرگترین اثر ادبی دوران باستان و مدرن معرفی می کند. 
تأتيسو ژرف آن در سراسر تاریخ ادبیات عرب بی چون وچراست. چنانچه باز کشف آن بر ادبیات قرن بیستم تیز چشمگیر است. ریچارد رایت در ایوب، پیش نمونهی شورش گیج و اشفته اش در پسر بومی (۱۹۶۰) را می یابد. رابرت فراست همتایی برای نقاب عقل (۱۹۶۵) و رابرت کاین لاين الگویی برای مسافر علمی - تخیلی طنز آمیزش در ایوب، کمدی عدالت (۱۹۸۶) می یابد. فرانتس کافکا آزمون ایوبة وادر ۱۹۱ خلق کرد و الی ویزل داستان خود را در اروپای شرقی تحت تاثیر ایوب، به عنوان محاکمه خدا به تصویر کشید. شاید به جرات بتوان گفت کمتر کتاب مقدسی در جهان وجود دارد که مؤمنان و نامومتان به یکسان آن را بخوانند و چنین حظ وافر برند. از اینرو، گزافه نخواهد بود اگر بگوییم که شهرت این کتاب به ادبیات ونج، ادبیات معنای زندگی، ادبیات حکمت، ادبیات تئودیسه با عدل الهی، همگی حاکی از ظرفیت های فراوان آن در ابعاد گوناگون انسانی است؛ ابعادی چون هنر و ادبیات، فلسفه و کلام، دین و عرفان و غیره. به راستی «ادبیات به عنوان ادبیات» در حق این کتاب کم لطفی است. هرچند می توان صرفا از موضع ادبی بدان نزدیک شد و مطالعه و بررسی نمود و ملاحظه کرد که سیک و ساختار، ویژگی های تألیف یا زبان شناختی آن چگونه است، آن چنان که زیبندهای هر شاهکار ادبی است. اما بدین بسنده نباید کرد. زیرا آثار برجسته از آن رو جاودانه می شوند که گوی سبقت از ابواب معانی برده و اندوخته های دانایی ما را به چالش می کشند. بگذریم از آن که کتاب ایوب یکی از صمیمانه ترین آثار ادبی جهان است که به شدت شور و همدردی و همدلی مخاطب را برمی انگیزد و از همان آغاز، در مقدمه، ما را با اندوه تمام همراه سرنوشت تر از یک خود می کند.