ایران در چهار کهکشان ارتباطی، سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران

چکيده :
در مجلد نخست از اين مجموعه نويسنده کوشيده تا تاريخ ارتباطات ايران را با الهام از نظريه‌ي سه کهکشان "مارشال مک لوهان" مرور کند. او در مسير همين کوشش، به اين نتيجه رسيده که تمدن کهني چون ايران، به جاي سه کهکشان شفاهي، کوتنبرگ و مارکني چهار کهکشان ارتباطي را طي کرده است. بر اين اساس وي بحث درباره‌ي نخستين کهکشان را با آثار بازمانده از دوردست‌هاي پيش از تاريخ، آغاز کرده و از تصاوير عجيبي سخن گفته که انسان ساکن ايران بر ديواره‌ي غارها و پهنه‌ي کوه‌ها از خود به جاي گذاشته است. از اسطوره‌ها سخن گفته که سينه به سينه به هزاره‌هاي بعد، منتقل و وارد حافظه‌ي جمعي شده است، از شاهنامه‌ي فردوسي ياد کرده که يک‌هزار سال پيش، بخشي از اسطوره‌هاي موجود در حافظه‌ي جمعي آن دوران را در خود جاي داده است. نويسنده بر اساس شواهدي چند، جرس زده که در مقطعي از دوره‌هاي پيش از تاريخ، تا زمان کرومانيون مقيم سرزمين ايران، گاهي با موجوداتي مواجه مي‌شوده که مشابه او نبوده‌اند و گفته که شايد نياندرتال‌ها، همان ديوهايي باشند که در شاهنامه‌ي فردوسي از آن‌ها ياد شده است. در ادامه‌ي فصل اول شواهدي عرضه شده که نشان مي‌دهد در هزاره‌ي چهارم قبل از ميلاد، ساکنان جنوب شرقي ايران، براي انتقال اطلاعات عددي از نشانه‌هاي سفالي حجمي استفاده مي‌کرده‌اند. کشفيات باستان‌شناسي اخير در "شهر سوخته"، و نشانه‌هايي از نخستين خط در اين مکان، از ديگر مطالب اين بخش است. در انتهاي مبحث "کهکشان شفاهي" به يکي از کهن‌ترين و وسيع‌ترين ارتباطات گروهي در جهان اشاره مي‌شود که در هزاره‌ي دوم قبل از ميلاد، اجرا مي‌شده است. محل اين ارتباط، معبدي عظيم به صورت ساختماني مخروطي شکل به ارتفاع 53 متر با زيربناي طبقه‌ي اول معادل يازده‌هزار متر مربع بوده که سالي چند روز، ميهماندار ده‌ها هزار زاير تمدن عيلامي مي‌شده است. زايران هم‌زمان با صعود به طبقات بالاي معبد، مهرهاي سيلندري 4 سانتي‌متري را هم‌چون سيلندرهاي چاپ افست، بارها و بارها بر کف دست خود حرکت مي‌داده و در هر حرکت با چاپ خيالي، پيام حک شده‌ روي مهر بر کف دست خود به صورتي مکتوب با خداي بزرگ معبد و يا الهه‌ها ارتباط برقرار مي‌کرده‌اند. روايت ايران از دومين کهکشان ارتباطي، طولاني‌ترين بخش کتاب را شامل مي‌شود. از اين به بعد سبک نگارش کتاب در زمينه‌ي تاريخي اجتما...