مامان و معنی زندگی (داستانهای روان درمانی)

کتاب مامان و معنی زندگی 

کتاب مامان و معنی زندگی، مجموعه ای از داستان های کوتاه روانشناسانه و فلسفی نوشته ی اروین دی. یالوم است که در سال 1999 وارد بازار نشر شد. اروین یالوم در شش داستان جذاب که از تجارب بالینی او سرچشمه گرفته اند، همزمان با راهنماییِ خود و بیمارانش به سوی دگرگونی، بار دیگر ثابت می کند که کاوشگری جسور و بی باک در دنیای پیچیده ی ذهن بشر است. یالوم با جزئیاتی خیره کننده و مشاهداتی تیزبینانه، جمعی از شخصیت هایی به یاد ماندنی را به مخاطبین خود معرفی می کند: پائولا، زنی که با سرطان دست و پنجه نرم می کند؛ میرنا، که رابطه اش با یالوم، معنای تازه ای به مفهومِ حفظِ اسرار میان درمانگر و بیمار می بخشد؛ مگنولیا، که سنگ صبورِ یالوم است؛ و مامان، زنی زودجوش و سلطه گر که در حال خفه کردن پسرش در گرداب عشق و نارضایتی است. کتاب مامان و معنای زندگی، نگاهی دقیق و آموزنده به عقل و قلب درمانگری چیره دست است و نشان می دهد هر رابطه ای چقدر می تواند منحصر به فرد باشد.کتاب مامان و معنی زندگی اثر اروین د. یالوم، شش داستانِ روان درمانی را که چهار مورد از آن‌ها کاملا واقعی و براساس تجربیاتِ شخصیِ نویسنده است برای ما بازگو می‌کند.

اروین د. یالوم، نویسنده کتاب مامان و معنی زندگی یکی از مشهورترین روانپزشکان و معرفانِ قویِ مکتب اگزیستانسیال، مفاهیمِ و دلهره‌های اصلیِ این فلسفه از جمله پوچی، مرگ، انزوا و… را در این شش داستان گنجانده است.

درست مانند کتاب هنگامی که نیچه گریست، یالوم در این کتاب هم به طور غیر مستقیم، قصد دارد تاثیرِ شگرفِ اگزیستانسیال و درک ابعادِ مختلف هستی انسان را بر روی درمان، در قالب داستان به خوردِ مخاطب بدهد. و حقیقتا که چقدر هم در این کار ماهر است.

در قسمتی از پشت جلد کتاب آمده است:

مامان و معنی زندگی با نگاهی گذرا، به‌ غایت ارزشمند و کم‌ و بیش ممنوع به درون قلب و ذهن درمانگر، توانایی‌های منحصر به‌ فرد هر رابطه‌ی انسانی را روشن می‌سازد.

خلاصه کتاب مامان و معنی زندگی

همان‌طور که اشاره کردیم این کتاب شامل شش داستان است که مانند دیگر کتاب‌های یالوم به زبان ساده نوشته شده است و مخاطب عام هم می‌تواند آن را درک کند و از آن لذت ببرید. ترجمه مامان و معنی زندگی هم که توسط سپیده حبیب انجام شده، ترجمه‌ای خوب و روان است.

یالوم برخلاف بیشتر روان‌درمانگرها، موضوعات مورد نظر خودش را با استفاده از کلمات و اصطلاحات سنگین و تخصصی بیان نمی‌کند. او از شیوه داستان‌سرایی و قصه گویی استفاده می‌کند. خواننده کتاب‌های او در حین خواندن یک داستان جذاب، مفاهیمی را یاد می‌گیرد که یالوم سال‌ها روی آن تحقیق و بررسی داشته است. و این هنر یالوم است.

داستان اول: مامان و معنی زندگی

نام کتاب از این داستان گرفته شده است که در آن شخصیت اصلی درگیر گذشته‌ی خود است و تلاش می‌کند معنایی برای زندگی پیدا کند.

داستان دوم: همنشینی با پائولا

این داستان کاملا واقعی است و ماجرای زنی را روایت می‌کند که سرطان دارد.

داستان سوم: تسکین از نوع جنوبی

داستان در یک گروه درمانی بیماران بستری شده در بخش حاد روایت می‌شود و بیماران هدایت دکتر، با یکدیگر آشنا می‌شوند و جنبه‌های مثبت فردی و جسمی خود را بیان می‌کنند.

داستان چهارم: هفت درس پیشرفته در درمان سوگ

این داستان ماجرای زنی است که همسر خود را از دست می‌دهد. یالوم در این داستان هفت درس را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد تا با استفاده از آن رنج‌های خود را کاهش دهد.

داستان پنجم: رویارویی دو جانبه

این داستان روایت زنی است که در زندگی اجتماعی خود بر اساس تجربیات تلخ دوران کودکی دچار مشکلاتی در ارتباط با دیگران است. ماجرای این داستان تخیلی است.

داستان ششم: طلسم گربه‌ی مجار

روایتی است از بیمارانی که تصمیم می‌گیرند روند درمان خود را متوقف کند. این داستان نیز واقعی نیست.

درباره کتاب مامان و معنی زندگی

اگر بخواهیم از دید تخصصی نگاه کنیم می‌توان گفت موضوع این کتاب، و یا کتاب‌های دیگر یالوم، روش‌های مختلف و تکنیک‌های روان درمانی، با درونمایه‌ی سنگینِ فلسفی است. ولی یالوم انقدر ماهرانه تمام این‌ها را به شکل داستان بازگو می‌کند که تو متوجه بارِ سنگینِ کتاب نمی‌شوید. و در حالی که از خواندن رمانِ جذابی که در دست دارید لذت می‌برید، ناخوداگاه مفاهیمِ روانشناسی و فلسفیِ عمیقی ذره ذره در ذهنت تزریق می‌شوند.

قسمت‌هایی از متن کتاب مامان و معنی زندگی

    ولی تو متوجه نشدی، مامان. ما باید از هم جدا بشیم، نباید همدیگه رو به زنجیر بکشیم. انسان شدن این‌جوریه.

    در اصل هر آدمی تو دنیا تنهاست. این سخت است. ولی این جوریه دیگه و ما باید با این مسئله روبه‌رو بشیم.

    نیچه گفته است ما نیازمند هنریم تا حقیقت هلاکمان نکند.

    ما موجوداتی در جست‌و‌جوی معنا هستیم که باید با دردسر پرتاب شدن به دنیایی که خود ذاتا بی‌معناست کنار بیاییم.

    می‌دانم احساس خوبی نسبت به خونه‌ات، پاهات و پوستت نداری. ولی این‌ها «تو» نیستند. این‌ها فقط چیزایی «درباره‌ی» تو هستند، نه «تو»ی اصلی و حقیقی. به اصل خودت نگاه کن. آنجا چه چیزی را می‌خواهی تغییر بدهی؟

    بعضى افراد، ‏سراسر زندگى را جنگى کین‌خواهانه می‌بینند که باید در آن پیروز شد.

    من متقاعد شده‌ام که رویارویی صریح با موقعیت اگریستانسیال، ممکن است برای فرد ترس و دلهره به همراه آورد، ولی در نهایت شفابخش و پربار است.

    اگر راهی به سوی بهترین باشد، همانا دیدن تمام و کمال بدترین است.

    انسان بیش از آنکه از مرگ بهراسد از انزوای محضی که مرگ را همراهی میکند می ترسد. ما می کوشیم زندگی را دو نفری تجربه کنیم ولی هر یک از ما مجبوریم تنها بمیریم. کسی قادر نیست با ما یا به جای ما بمیرد، تصوری که یک انسان زنده از مردن دارد، به خود رها شدنی مطلق و بی چون و چراست.

    بعضی از مردم انقدر از بدهی مرگ می‌ترسند که وام زندگی را رد می کنند.

    تنها حقیقت راستین؛ حقیقتی ست که خودمان کشفش کنیم.

    یادگرفته ام آن هایی که بیش از بقیه از مرگ می ترسند کسانی هستند که با حجم زیادی از زندگی نزیسته به مرگ نزدیک می شوند. بهتر است از همه زندگی استفاده کنیم. برای مرگ چیزی جز تفاله باقی نگذاریم، هیچ چیز جز یک قلعه ی سوخته.

پشت جلد کتاب آمده است:

دکتر اروین د. یالوم استاد روان پزشکی دانشگاه استنفورد و نویسنده ی درسنامه های معتبری چون روان درمانی اگزیستانسیال و رمان هایی نظیر وقتی نیچه گریست، در این شش داستان مسحور کننده و برگرفته از تجربه ی بالینی اش، با رهنمون ساختن بیماران - و خویش - به سوی تحول، بار دیگر ثابت می کند کاشف بی محابای روان آدمی است. مامان و معنی زندگی با نگاهی گذراء به غایت ارزشمند و کم و بیش ممنوع به درون قلب و ذهن درمانگر، توانایی های منحصر به فرد هر رابطهی انسانی را روشن می سازد. 

هرولد ریمیس، تهیه کننده و کارگردان فیلم تحلیلش کن

اروین د. یالوم، با طنز و خود آگاهی توأمان، نرم نرمک تا پرتگاه مرگ، تا لبهی جنون و تا ژرفای نومیدی می بردمان. دکتر یالوم با ما، یعنی خوانندگانش، همان طور دلسوزانه همدلی می کند که با بیمارانش: درونش را به تمامی و با صراحت آشکار می سازد تا بلکه بتوانیم در کنار یکدیگر با حقایق جانفرسای هستی رو در رو شویم و به زندگی مان معنا و شکوه ببخشیم. مطمئنم "مامان" به او افتخار می کند.» 

دکتر دیوید اسپیگل، نویسندهی زیستن ورای مرزها 

 اروین د. یالوم در این داستان های تحسین برانگیز، غنای تجربه اش را به عنوان یک روان درمانگر با دانش وسیعش در فلسفه و ادبیات و نیز با انسان دوستی عمیقش درهم می آمیزد. او با همان مهارتی که بیمارانش را به درمان جلب می کند، خواننده را هم با قصه هایش همراه می سازد.» 

ضمیمه ی ادبی تایم (لندن) 

«یالوم بر خلاف بیشتر روان درمانگران، می تواند قصه بگوید و چنان خوب از عهدهی این کار بر آید که به راحتی فراموش کنی آنچه می خوانی، چکیدهی هفته ها، ماهها و حتی سالها کار روان درمانی است و یالوم صراحت و سبک و سیاقی رشک انگیز در این کار دارد.»